του Θόδωρου Κουτσουμπού
Ένας τεκτονικός σεισμός αλλάζει τα δεδομένα στη Μέση Ανατολή με επιπτώσεις στην παγκόσμια πολιτική και γεωπολιτική σκηνή. Ένα αντιδραστικό φιλοϊμπεριαλιστικό μπλοκ φονταμενταλιστών με προέλευση την αλ Κάιντα μαζί με μισθοφόρους της Τουρκίας μέσα σε 11 μέρες σάρωσαν το πάνω από μισό αιώνα καθεστώς Άσαντ. Χωρίς να δώσει μάχη, ο ίδιος ο πρόεδρος Μπασάρ αλ-Άσαντ εγκατέλειψε τη Δαμασκό και βρίσκεται ήδη στη Μόσχα όπου του χορηγήθηκε άσυλο στον ίδιο και την οικογένειά του.
Η προέλαση προετοιμάστηκε, χρηματοδοτήθηκε, εξοπλίστηκε και εξαπολύθηκε την “κατάλληλη” στιγμή από το Ισραήλ, την Τουρκία, τις ΗΠΑ και αντιδραστικές αραβικές χώρες. Η επίθεση ξεκίνησε στις 27 Νοεμβρίου – την ημέρα υπογραφής της εκεχειρίας Ισραήλ-Χεσμπολάχ. Ύστερα από σύντομες μάχες καταλήφθηκε το Χαλέπι, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Συρίας. Ακολούθησε η πόλη Χομς και από το βράδυ του Σαββάτου 7/12 και τις πρώτες ώρες της Κυριακής 8/12 η πρωτεύουσα Δαμασκός – χωρίς μάχη.
Είναι μια άδοξη κατάρρευση του Μπασάρ αλ-Άσαντ που κυβέρνησε την Συρία από το 2000, επί 24 χρόνια, διαδεχόμενος τον πατέρα του, που επίσης κυβέρνησε τη χώρα επί 29 χρόνια από το 1971. Ένα καθεστώς μισού και πάνω αιώνα κατέρρευσε – ανοίγοντας τους ασκούς του Αιόλου για νέους τυφώνες που θα σαρώσουν την περιοχή και τον κόσμο. Προερχόμενο από τις αραβικές αντιιμπεριαλιστικές αντιστάσεις, με καταβολή το αντιιμπεριαλιστικό παναραβικό κόμμα Μπάαθ, το καθεστώς Άσαντ σύντομα εξελίχθηκε σε αστυνομική – στρατοκρατική τυραννία μιας διεφθαρμένης ελίτ, χάνοντας την λαϊκή υποστήριξη. Αν και συχνά είχε μια αντιιμπεριαλιστική και αντισιωνιστική ρητορική, γνωστός είναι ο ρόλος του Χαφέζ Άσαντ και για τους συμβιβασμούς του με τον ιμπεριαλισμό και τον σιωνισμό αλλά και στη σφαγή των Παλαιστινίων φενταγίν της PLO και της Φατάχ στο Τελ Αλ Ζάαταρ το 1976. Το αρχικά ειρηνικό, διεκδικητικό κίνημα στην Συρία στις αρχές του 2011, στα πλαίσια της Αραβικής Άνοιξης, πνίγηκε σύντομα στο αίμα. Ακολούθησε ένας χαοτικός πόλεμος δι’ αντιπροσώπων με την εμπλοκή ιμπεριαλιστικών και περιφερειακών δυνάμεων που κατακερμάτισε την χώρα σε ζώνες. Το σαθρό καθεστώς Άσσαντ διασώθηκε το 2015 μόνο χάρη στην στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας που κατάφερε να αποκτήσει βάσεις στη Μεσόγειο αλλά και νέο βαρύνοντα ρόλο στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.
Ρωσία, Ιράν, Χεσμπολάχ
Οι άμεσα χαμένοι από την ανατροπή του Μπασάρ Άσαντ είναι το Ιράν, η Ρωσία και η Χεσμπολάχ. Προπαντός, σε συνθήκες γενοκτονίας του παλαιστινιακού λαού στην Γάζα και βίαιης προσάρτησης της Δυτικής Όχθης, σιωνιστικού πολέμου στον Λίβανο, αποκεφαλισμού της Χεζμπολαχ από την ηγεσία της, επιθέσεις στην Υεμένη και ακήρυκτης πολεμικής εκστρατείας του Ισραήλ κατά του Ιράν, ο ίδιος ο αντιμπεριαλιστικός-αντισιωνιστικός Άξονας της Αντίστασης βγαίνει αδυνατισμένος και ευάλωτος. Στο στόχαστρο άμεσα μπαίνει το ίδιο το Ιράν. Γι’ αυτό θριαμβολογούν ο Νετανιάχου και οι φασίστες σύμμαχοί του, ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός που ξέχασε τους Δίδυμους Πύργους και τους καταστροφικούς αλλά ηττημένους τρομοκρατικούς του πολέμους σε Αφγανιστάν και Ιράκ, με πρόσχημα την Αλ Κάιντα, μαζί και η ισλαμοφάγα ΕΕ κι ο Μακρόν που ξαφνικά ξέχασε την σφαγή στο “Μπατακλάν” του Παρισιού και υμνεί τους “απελευθερωτές”!
Ποιοι είναι οι νικητές
Oι νικητές που κατέλαβαν την Δαμασκό στην πραγματικότητα είναι ένα συνονθύλευμα παραστρατιωτικών οργανώσεων τζιχαντιστικής αναφοράς.
● Η κυριότερη δύναμη μέσα στο μέτωπο των τζιχαντιστών είναι η Hayat Tahrir al-Sham (HTS – Οργάνωση για την Απελευθέρωση του Λεβάντε) μια μαχητική τζιχαντιστική ομάδα που σχηματίστηκε στις 28 Ιανουαρίου 2017 με συγχώνευση μεταξύ του Τζάμπχατ Φάτεχ αλ-Σαμ (πρώην Μέτωπο αλ-Νούσρα), του Μετώπου Ανσάρ αλ-Ντιν, του Τζαΐς αλ-Σούννα, του Λίουα αλ-Χακ και του Νουρ αλ-Ντιν αλ-Ζένγκι), μιας τζιχαντιστικής ομάδας υπό την ηγεσία του πρώην κλάδου της Αλ Κάιντα στη Συρία. Όλες αυτές οι ομάδες έπαιξαν ρόλο στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας. H HTS ιδρύθηκε to 2011 ως Jabhat al-Nusra, θυγατρική τρόπον του λέγειν της Αλ Κάιντα και του Ισλαμικού κράτους. Έχουν χαρακτηριστεί από τον ΟΗΕ ως τρομοκρατικές ομάδες και διώκονταν από τις ΗΠΑ, την Τουρκία και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο ηγέτης της ΗΤS Αμπού Μοχάμεντ αλ-Γκολάνι (ψευδώνυμο του Ahmed al-Sharaa, 42 ετών), είχε χαρακτηριστεί τρομοκράτης από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 2003 ήταν μέλος της Αλ Κάιντα που πολεμούσε τα αμερικανικά στρατεύματα στο Ιράκ. Συνελήφθη από τον αμερικανικό στρατό, αλλά αργότερα αφέθηκε ελεύθερος. Υποστήριξε τον Αμπού Μπακρ αλ-Μπαγκντάνι όταν η Αλ Κάιντα σχημάτισε το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ. Μετά το 2011 ο Αλ Μπαγκντάντι τον έστειλε στη Συρία για να ιδρύσει το παρακλάδι της Αλ Κάιντα, Μέτωπο αλ-Νούσρα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες χαρακτήρισαν τη νέα ομάδα ως τρομοκρατική οργάνωση. Αυτός ο χαρακτηρισμός παραμένει ακόμη σε ισχύ και η κυβέρνηση των ΗΠΑ τον έχει επικηρύξει με το ποσό των 10 εκατομμυρίων δολαρίων. Αργότερα διαφοροποιήθηκε για να μπορέσει να συνάψει συμφωνίες με άλλες ομάδες. Το 2016, όταν δημιούργησε την Jabhat Fateh al-Sham -Μέτωπο ανάκτησης του Λεβάντε, θεωρείται ότι διέκοψε τους δεσμούς με την Αλ Κάιντα.
Η κίνηση αυτή άνοιξε το δρόμο στον αλ-Γκολάνι να επιβάλει τον πλήρη έλεγχο των διασπασμένων μαχητικών ομάδων. Ένα χρόνο αργότερα, η συμμαχία του μετονομάστηκε ξανά σε Hayat Tahrir al-Sham – Οργάνωση για την Απελευθέρωση του Λεβάντε καθώς οι ομάδες συγχωνεύτηκαν, εδραιώνοντας την εξουσία του al-Golani στην επαρχία Idlib της βορειοδυτικής Συρίας.
Σε πρόσφατη συνέντευξή του θέλησε να εμφανιστεί ήπιος και αποδεκτός από τη Δύση, και κυρίως από τις ΗΠΑ (που τον είχε επικηρύξει σαν τρομοκράτη με το ποσό των 10 εκατομμυρίων δολαρίων), ενώ ευχαρίστησε το Ισραήλ για τον ρόλο του στον πόλεμο κατά της Χεσμπολάχ και κατά του Άσαντ. Για να μετριάσει τους φόβους των θρησκευτικών μειοψηφιών και ιδίως των μουσουλμάνων Αλαουϊτών, στους οποίους ανήκε η οικογένεια του Άσαντ, δήλωσε ότι δεν θα υπάρξουν εκδικητικές πράξεις εναντίον της μειονότητας των Αλαουϊτών. Πριν τη νικηφόρα προέλασή της η οργάνωση είχε ισχυρή παρουσία στις επαρχίες Ιντλίμπ και Χαλέπι όπου συνέτριψε τους αντιπάλους της, συμπεριλαμβανομένων των πυρήνων της Αλ Κάιντα και του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ) και δημιούργησε τη λεγόμενη Κυβέρνηση της Συριακής Σωτηρίας με στόχο την επέκτασή της σε όλη την επικράτεια.
● Μια άλλη ομάδα που συμμετέχει είναι ο Συριακός Εθνικός Στρατός (SNA), μια ένοπλη οργάνωση που σχηματίστηκε το 2013, όταν ένας συνταγματάρχης του Συριακού Στρατού διέφυγε στην Τουρκία. Με λιποτάκτες του στρατού και στρατολόγηση κάποιων από τα 4,5 εκατομμύρια πρόσφυγες που έχουν καταφύγει στην Τουρκία, έχει σχηματιστεί ο λεγόμενος Συριακός Εθνικός Στρατός, οργάνωση-ομπρέλα όπου στεγάζονται διάφορες φιλοτουρκικές πολιτοφυλακές. Στην ουσία πρόκειται για όργανο του Τουρκικού κράτους, ενάντια στον Άσαντ όσο και, κυρίως, ενάντια στους Κούρδους της Ροζάβα. Οι υποστηριζόμενες από την Τουρκία πολιτοφυλακές επικεντρώνονται στη δημιουργία μιας ουδέτερης ζώνης κοντά στα τουρκικά σύνορα για να κρατήσουν μακριά τους Κούρδους μαχητές που μάχονται κατά της τουρκικής κυριαρχίας.
Kατά καιρούς ο SNA συνεργάζεται με την Hayat Tahrir al-Sham (HTS), όμως υπάρχουν περιπτώσεις που οι στόχοι τους αποκλίνουν.
● Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις. Η ένοπλη πολιτοφυλακή τους, το YPG (Μονάδες Προστασίας του Λαού), είναι η μεγαλύτερη κουρδική πολιτοφυλακή. Πρόκειται για τις δυνάμεις των Κούρδων της Συρίας, διαρκή στόχο του τουρκικού κράτους, που όμως υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ στον πόλεμο με τους ισλαμιστές φονταμενταλιστές του ISIS/Αλ Κάιντα. Οι Κούρδοι ελέγχουν μεγάλα τμήματα της ανατολικής Συρίας. Μετά την κατάληψη του Χαλεπίου κατέλαβαν την πόλη Ντέιρ Εζόρ, τη μεγαλύτερη πόλη στα ανατολικά της Συρίας και κύριο συνοριακό πέρασμα προς και από το Ιράκ.
Ύστερα από την ιστορική εμπειρία της Λιβύης με την διχοτόμηση-διάλυση της χώρας και έμβλημα το λιντσάρισμα του Μουαμάρ Καντάφι, η Συρία απειλείται να είναι η νέα Λιβύη.
Πολλά είναι τα ερωτηματικά που τίθενται: Τι είδους κυβέρνηση θα σχηματίσουν οι νικητές; Η Συρία θα παραμείνει ανεξάρτητη κρατική οντότητα και ποιοι θα είναι οι συσχετισμοί μεταξύ των νικητών; Ποια θα είναι η τύχη των Κούρδων της Συρίας είναι επίσης ερωτηματικό, όπως και η τύχη της ρωσικής βάσης στη Λατάκεια. Σε δοκιμασία είναι επίσης η Παλαιστινιακή αντίσταση και επανάσταση, καθώς η σιωνιστική ηγεσία το Ισραήλ θα συνεχίσει την γενοκτονία του παλαιστινιακού λαού. Βρήκε ευκαιρία να αρπάξει κι άλλα εδάφη για το εποικιστικό αποικιοκρατικό της πρόγραμμα. Ήδη ο ισραηλινός σταρτός κατέλαβε την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη των υψωμάτων του Γκολάν, κατέλαβε την συριακή πλευρά του Όρους Χερμόν και βομβάρδισε συριακούς στρατιωτικούς στόχους.
Η ανασυγκρότηση των επαναστατικών κινημάτων είναι ένας μακρύς και επώδυνος δρόμος. Είναι υποχρεωμένα να λαμβάνουν υπόψη την εθνικοαπελευθερωτική φύση τους, χωρίς να αγνοούν ότι οι άρχουσες καπιταλιστικές αντιδραστικές και εκμεταλλευτικές ελίτ δεν μπορούν να δώσουν προοπτική απελευθέρωσης. Ούτε αποτελεί λύση η θεοκρατική επιστροφή όταν μάλιστα συνδυάζεται με φιλίες με το Ισραήλ, τις ΗΠΑ κι άλλες αντιδραστικές δυνάμεις της περιοχής. Σε τούτη την εποχή που οι άνεμοι της ιστορίας σπέρνουν το χάος, τη βία και τις ανατροπές, είναι η ώρα των επαναστατών να δώσουν την επαναστατική προοπτική.
Απαιτείται η διαμόρφωση μιας νέας συνολικής επαναστατικής μαρξιστικής στρατηγικής, νέων επαναστατικών κινημάτων και οργανώσεων που θα κερδίζουν τη λαϊκή υποστήριξη στον αγώνα ενάντια στους καταπιεστές και εκμεταλλευτές, τον ιμπεριαλισμό και τον σιωνισμό, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, ενάντια στην εμπλοκή Ελλάδας και Κύπρου, τον τουρκικό νεο-οθωμανισμό, τις αντιδραστικές αραβικές μοναρχίες και δικτατορίες, δίνοντας την προοπτική μιας διαφορετικής αξιοβίωτης ζωής για τις δεινοπαθούσες μάζες.